کمالِ جمالِ اصفهانی

اصفهان، در حیات پر افتخار خود، چهره های برجسته ای را در زمینه های سیاسی، هنری،علمی، تاریخی، ادبی و ... در دامانِ پر مهر خود پرورانده و به جهان دانش و معرفتپیشکش کرده است؛ این مفاخر هر یک به مثابه کوکبی رخشان بر سپهر علم و خرداصفهان، بلکه جهان درخشیده اند؛ از میان این ستارگانِ پر فروغ، شاعرانی هستند که تا دورجای گسترة زبان و ادب فارسی، چشم گیتی را روشن کرده اند؛ از آن جمله ” جمال “ و ” کمال “اصفهانی، دو چکامه پرداز بزرگ می باشند که به کمال و جمال اصفهان، این مرکز بزرگفرهنگی، هنری، ادبی، علمیِ جهان، افزوده اند .بدین منظور که سخن به درازا نکشد، در این مقال، تنها به ذکر کمال الدین اسماعیل وهنر و اندیشه اش پرداخته می شود؛ او که به دلیل پرداختن به معانی دقیق و باریک و  تنوعمضامین تازه و ” طرز نو “ بر او لقب » خلّاق المعانی « برنهاده اند؛ او مشی صوفیانه داشته و درواقع صوفیی متشرّع است؛ دیوان او مشحون از مدح و پند و اندرز و توصیف و ... می باشد؛استیلا و آگاهی او به علوم مختلف از لابه لای اشعار و از بافت دیوانش، نیک پیداست؛ کمالدر استخدام ردیف های دشوار شهره است؛ او در انواع قالب های شعری ذوق سرشار و ذهنوقّاد خود را نشان داده؛ وی نسبت به دیارش اصفهان، تعلّق خاطر دارد تا آنجا که یورشِهستی سوز مغول، نتوانست او را به نفی بلد وا دارد بلکه مردانه و شجاعانه خون را نثار ماممیهن کرده است